برآورد نیاز آبی و ضریب گیاهی نعناع فلفلی و بادرنجبویه با استفاده از لایسیمتر زهکشدار

برای تدوین برنامه آبیاری مناسب و اعمال مدیریت کارا و آگاهانه، تعیین ضریب گیاهی بر مبنای مراحل رشد و نیز تخمین تبخیر- تعرق گیاه ضروری است. نعناع فلفلی و بادرنجبویه از جمله گیاهان دارویی و معطر باارزش در صنایع دارویی، غذایی، آرایشی و بهداشتی هستند اما نیاز آبی و ضرایب گیاهی آنها در مراحل مختلف رشد تا کنون در ایران و در سایر نقاط جهان مطالعه، تعیین و گزارش نگردیده است. لذا، پژوهش حاضر به منظور تعیین نیاز آبی و ضریب گیاهی یک جزیی و دوجزیی دو گیاه نعناع فلفلی و بادرنجبویه در منطقه ای با اقلیم نیمه خشک با استفاده از لایسیمتر زهکشدار، طی سالهای 1391 و 1392 طراحی و اجرا گردید. بدین منظور از شانزده لایسیمتر زهکشدار موجود در مزرعه تحقیقاتی گروه مهندسی آب در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه استفاده گردید ، که سه لایسیمتر برای محاسبه تبخیر تعرق چمن و یک لایسیمتر به خاک بدون پوشش گیاهی اختصاص داشت. همچنین در شش لایسیمتر ، نعناع فلفلی در دو گروه a (رشد گیاه تا پایان گلدهی و زمان مناسب برای عصاره گیری) و b (برداشت گیاه در سه نوبت پس از رسیدن به ارتفاع 10 تا 12 سانتی متری) ، و در شش لایسیمتر دیگر ، بادرنجبویه در دو گروه a (ادامه رشد گیاه تا پایان گلدهی و زمان مناسب برای عصاره گیری) و b (برداشت گیاه سه نوبت پس از رسیدن به ارتفاع 12 تا 15 سانتی متری). کشت شدند. میانگین دو ساله نیاز آبی نعناع فلفلی وبادرنجبویه در دو گروه لایسیمتر a و b به ترتیب (646 ،532 ) و (539 ، 415) میلی متر اندازه گیری شد. ضرایب گیاهی منفرد و ضرایب گیاهی پایه لایسیمتر های گروه a در مراحل اولیه ، توسعه و میانی برای گیاه نعناع فلفلی به ترتیب ( 0.66 ، 1.04، 1.28) و(0.3، 0.88، 1.18) و برای گیاه بادرنجبویه (0.67، 0.92، 1.17) و (0.42، 0.91، 1.11) بدست آمد. همچنین میانگین ضرایب گیاهی منفرد در برداشت های اول ، دوم و سوم نعناع فلفلی و بادرنجبویه در لایسیمترهای گروه b ، به ترتیب (0.82، 0.94، 0.87) و (0.76، 0.75، 0.79) محاسبه شد. پس از ارزیابی روش های مختلف محاسبه تبخیر تعرق گیاه مرجع و مقایسه آنها با نتایج بدست آمده از لایسیمتر، مشخص شد که روش پنمن مانتیث مناسب ترین روش برآورد تبخیر تعرق گیاه مرجع می باشد.